“Astımdan korkmayın”
7 Mayıs Dünya Astım farkındalık günü. Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu, düzenlediği basın toplantısıyla konuya dikkat çekti. Yorgancıoğlu “Astımdan korkmayın” dedi.
Yorgancıoğlu’na göre; “Dünya’da 300 milyon insan Türkiye’de 12-13 erişkinden ve 7-8 çocuktan birinin astım hastası Oran yüksek. Önemli olan onunla yaşamayı başarabilmek”
GSK Türkiye tarafından 7 Mayıs Dünya Astım Günü kapsamında gerçekleşen basın toplantısında, Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu, astım ve astım tedavisi ile ilgili değerli bilgiler paylaştı. Prof. Yorgancıoğlu dünyada yaklaşık 300 milyon astım hastası bulunduğunu belirterek Türkiye’de 12-13 erişkinden ve 7-8 çocuktan birinin astım hastası olduğunu söyledi.
Biz de basın toplantısı sonrası kendisiyle ayaküstü röportaj yaptık.
* A.Pala ; Böyle özel günlerde olayın önemini anlıyoruz veya anlıyor gibi davranıyoruz. Farkındalık güzel ama gerçekten bu müzmin bir hastalık mı?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu, “Astım hastalığı tamamen ortadan kalkan bir hastalık değil, sürekli devam eden, kronik bir hastalık. Bu yüzden süreci yönetmek çok önemli. Koruyucu tedavilerle hasta atağa girmeden birkaç semptomla süreci atlatabiliyor. Bu sayede hastalar istediği mesleği yapabilir, sanatçı olabilir, olimpiyatlara katılabilir. Astım hastalarında yapılan en büyük hatalardan biri hareketsiz kalmaları. Biz astım hastalarının aktiviteden vazgeçmemesini istiyoruz. Hastalar doğru ve düzenli tedavi aldığı sürece istediği sporu yapabilir.”
*A.Pala ;Türkiye’deki astım hastalarının oranı bir hayli yüksek bunu neye bağlıyorsunuz?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu “Bizdeki en önemli sorun hava kirliliği, sigara kullanma alışkanlığı ve benzer etkenler. Türkiye’de hava kirliliği en düşük il Ardahan. İstanbul İzmir Ankara gibi büyük şehirlerde maalesef hava çok kirli. Bu astım hastalığını tetikleyen en önemli unsur. Polenler ve bahar dolayısıyle maruz kaldığımız etkiler hava kirliliği yanında çok cılız kalıyor.
*A.Pala ;Tavsiyeniz ne
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu” Tek başına havayı temizleyemiyeceğimize göre mümkün olduğu kadar kirli havalarda dışarı çıkmamaya, mümkünse maske kullanmaya çalışabiliriz. Biz astımı tetikleyen grip nezle ve benzeri boğaz enfeksiyonlarını da önemsiyoruz. Onun için her yıl grip aşısı olmanızı tavsiye ediyoruz. Tabii sigara ve benzeri tütün ve mamullerinden uzak duracağız. Özellikle çocukları sigara içilen ortama sokmayacağız. Ve mutlaka egzersiz yapacağız.
*A.Pala ;Astımın tedavisi konusunda ne durumdayız?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu” Astım hastalığının sebeblerinden biri genetik. Anne baba veya ikisinden birisi astımlı ise dikkatli ve disiplinli olacağız. Astımdan korkmayacağız. Onunla yaşamayı bileceğiz. Öğreneceğiz ve hayatımıza devam edeceğiz. Nasıl Diyanet hastası tansiyon hastası ilaçlarini kullanarak uzun yıllar ayakta kalıyorsa astım hastaları da ilaçlarını kullanmak şartıyle hayatlarını idame ettirecekler. Hayattan geri kalmayacaklar.
*A.Pala ;Hasta gözlemleriniz bu konuda nasıl bir veri gösteriyor?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu“Astım tedavisinde en kritik nokta tedaviye uyum. Hastaların ilaçlarını düzenli kullanması tedavinin başarıya ulaşmasında son derece önem taşıyor. Eskiden sadece atak dönemlerinde ilaçlar kullanılıyordu, düzenli tedaviler yoktu. Bunun ölüme kadar giden sonuçlarını gördük. Artık farklı hastalara farklı tedaviler uygulanabiliyor. Bu tedaviler düzenli uygulandığı sürece de hastalık normalleşiyor”
*A.Pala ;Anne babalar astımlı çocuklarına “koşma, yürüme oynama yorulma” diyebiliyorlar. Bu doğru mu?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu “ Hayır Astımlı çocuk da diğerleri gibi koşacak oynayacak düşecek kalkacak kirlenecek. Çocuğu bunlardan uzaklaştırmak bu defa psikolojik sorunları beraberinde getiriyor. Bizim yapmamız gereken onları uzaktan gözetliyeceğiz. Sigara içmeyeceğiz. Yanında içirtmeyeceğiz. Sigara içilen ortamlardan uzak tutacağız. Kirli havalarda mümkün mertebe dışarı çıkarmayacağız.
*A.Pala ;Klinik araştırmalarda en çok rastladığınız sorunumuz ne?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu “ Özellikle gebelikte Astım hastaları bebeğe zarar veririm endişesi ile ilaç kullanmayı bırakıyor. Bu doğru değil. Tedavi hekim kontrolünde devam edecek. Astım ilaçları çocuğa zararlı olacaksa bunu hekim görür ve sizi uyarır. Hekimden gizli tedaviyi bırakmamak lazım.
Bir de bizim hastalarımızın en büyük sorunu utanıyorlar. Spirali kullanmayı toplum içinde ayıplanacak bişey gibi algılıyorlar. Sokakta kimse görmesin istiyorlar bunlar doğru değil.
Tekrar söylüyorum. Astım diyabet gibi tansiyon gibi ömür boyu beraber yaşanacak bir hastalık Tedavisini ertelemediğin geciktirmediğin, hekimin tavsiyelerine uyduğunuz sürece korkulacak bir şey yok.
*A.Pala ;Bir de meslek itibariyle astım hastası olanlar var ?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu “ Evet Özellikle boya ve benzeri sentetik koku yayan işlerde çalışanlar. Kuaförler ciddi risk altında Biz burada iyi bilgilendirme ve titiz tedavi takipleriyle bunların üstesinden geliyoruz.
*A.Pala ;Mevsim dolayısıyle allerjik astım olanlar da var?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu “Var ama onlar sıkı takip etmemiz gereken grupta değil. Allerjenler ortadan kalkınca o hastaların şikayetleri de çoğu kez bitiyor.”
*7 Mayıs’ı anarken söyleyecekleriniz?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu ”Biz toplum astımın farkında olsun istiyoruz. Bundan korkmasın. Tedaviye titizlikle uysun ve hayatını yaşamaktan geri kalmasın istiyoruz.
Astımlı bir hasta tedavisini titizlikle sürdürüyorsa herkes gibi egzersiz dahil bütün aktivitelerini yapabilir.Astımla yaşamak, yapamadıklarınızı normal kabul etmek olmamalıdır. Sağlıklı yaşamanız ve kendi normalinizi doğru değerlendirebilmeniz için neler yapılabilir.
Gerçek potansiyelinizde mi yaşıyorsunuz?
Astımınız olduğu zaman, her gün belirtilerinizle yaşamaya alışıp, bu durumu normal zannetmeye başlayabilirsiniz. Oysa astımınızı kontrol altına alarak, belirtilerinizi azaltarak yaşam kalitenizi artırabilecek yöntemler olabilir.
A.Pala ; AKT testinden biraz bahsedermisiniz?
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu “Astım Kontrol Testi (AKT) size, bir an durup, astımın günlük yaşamınızı nasıl etkilediğini değerlendirebilmenizi sağlayacak, 5 sorudan oluşan, 4 haftalık dönemde astımınızın ne kadar kontrol altında olduğunu gösteren, çevrimiçi veya çevrimdışı olarak cevaplayabileceğiniz güvenilir bir testtir. Sonuç, astım kontrolünüzün ne düzeyde olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır. Sonuçlar sizi şaşırtabilir. Astım belirtileri aylara ve sezonlara göre değişebileceği için testi düzenli aralıklarla doldurmanız faydalı olacaktır. Astım Kontrol Testi (AKT) size, bir an durup, astımın günlük yaşamınızı nasıl etkilediğini değerlendirebilmenizi sağlayacak, 5 sorudan oluşan, 4 haftalık dönemde astımınızın ne kadar kontrol altında olduğunu gösteren, çevrimiçi veya çevrimdışı olarak cevaplayabileceğiniz güvenilir bir testtir. Sonuç, astım kontrolünüzün ne düzeyde olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır. Sonuçlar sizi şaşırtabilir. Astım belirtileri aylara ve sezonlara göre değişebileceği için testi düzenli aralıklarla doldurmanız faydalı olacaktır.”
*A.Pala ;Çok Teşekkür ederim
-Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu “Biliyorum Manisalısınız. Annenizi ziyarete gelince beklerim.”
*********************
Astım ve Ebeveyn Olmak
Ebeveyn olmanın “tam zamanlı bir iş” olduğu hep söylenir. Anne baba olmak yorucu olabilir, özellikle de astımınız kontrol altında değilse çocuklarınıza ayak uydurmak zorlaşabilir.
Bu durum çocukları ile rahat vakit geçirmek isteyen ebeveynler için tedirginliğe sebep olabilir. Astımı hastası kişiler kendilerini haksız yere kısıtlanmış hissedebilir, hele çocukları da astım hastasıysa bu daha da fazla strese yol açabilir.
Ancak astımınızı kontrol altında tutmak için yapacağınız değişiklikler bir ebeveyn olarak karşınıza çıkabilecek zorlukları aşmanıza yardımcı olacaktır.
“Gece uyandığım zaman kendimi oğlanlardan öksürük sesi geliyor mu diye kulak kabartırken buluyorum ve kendime gece uyumazsam sabah onlara faydam olmayacağını hatırlatmaya çalışıyorum. 2 yaşındaki küçük kızım için bebek telsizim var, oğlanları da kendi odamdan duyabiliyorum. Böylece hem onların uykusunu hem de kendi uykumu daha az bölmek zorunda kalıyorum”
-Ebeveyn ve çocukların astım hastası olduğu bir aile
Astımlı çocuklarınız: İyi bir örnek oluşturmak
Hem ebeveynlik yapıp hem de astımınızı kontrol etmek zor olabilir, ancak astımı olan çocuklarınız kendi astımlarını yönetmeyi sizin tecrübelerinizden öğrenecektir.
Kendi astımınızı yönetirken çocuklarınızın sizi gözlemlemesi, ilaçlarını doğru kullanmalarını sağlayabilir. Astım yönetiminizi günlük aile rutininize katmak da, astımı çocuklarınızın gözünde normalleştirebilir ve böylece hem şimdi hem de gelecek için iyi alışkanlıklar edinilmesini sağlayabilir.
“Günlük ilaçlarımızı oğlumla aynı anda kullanırdık. Bu sayede hastalığı hakkında daha normal hissetti, tedaviyi acayip veya korkutucu olacak algılamadı”
-Ebeveyn ve çocukların astım hastası olduğu bir aile
****************************
Astımı tetikleyen faktörler
Sigara dumanı
Kedi, köpek gibi tüylü evcil hayvanların derileri, tükürükleri ve idrarları
Akarlar
Egzersiz
Polenler
Küf mantarları:
İç ve dış ortamdaki hava kirliliği, soğuk hava ve bazı besinler
Üst solunum yolu enfeksiyonları ve sinüzit
Geniz akıntısı
Reflü (mide içeriğinin ağıza geri gelmesi)
Stres, aşırı üzüntü, kahkaha
Bazı ilaçlar
Hava kirliliği
Kapalı yerlerde uzun süre kalmak
Uzun süre hareketsiz kalmak